FRAMES OF MIND
Group exhibition of 51 artists curated by Stavros Panagiotakis with subject: Frames of Mind, human head and brain.
Exhibition takes place at Artis Causa Gallery and Choros 18 (18 CHRISOST. SMIRNIS STR) at same time.
Στην έκθεση «FRAMES OF MIND, κεφάλι και ανθρώπινος εγκέφαλος» επιχειρείται η δημιουργία ενός νέου διαλόγου με το κοινωνικό σύνολο, διάμεσου της αναγνώρισης, της επικοινωνίας και της ευρύτερης επαφής με τα σύγχρονα εικαστικά ρεύματα, διερευνώντας τις σημερινές τάσεις που επικρατούν και διακλαδίζονται στην ελληνική εικαστική σκηνή. Μέσα από τις διαφορετικές μορφοπλαστικές αναζητήσεις των καλλιτεχνών (συμμετέχουν παραπάνω από 50 καλλιτέχνες), ανιχνεύεται ο εικαστικός τρόπος σκέψης και καταγράφεται μια συνολικότερη αντίληψη για το θέμα του «εγκεφάλου».
Ο εγκέφαλος αποτελεί θέμα που ενδιαφέρει την έρευνα στις εικαστικές και παραστατικές τέχνες. Όπως στις νευροεπιστήμες και στις άλλες επιστήμες του ανθρώπου γίνεται από τους καλλιτέχνες μια απόπειρα διείσδυσης στην άγνωστη πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από την παρατήρηση και τον πειραματισμό.
Η τέχνη, από την άλλη πλευρά, είναι μια κατ΄ εξοχή νοητική εργασία και καθορίζεται από έναν πολύ μεγάλο αριθμό αλληλεπιδράσεων. Κατά τη δημιουργική διαδικασία ολοκλήρωσης του καλλιτεχνικού έργου, διενεργούνται πολύπλοκες νοητικές διαδικασίες. Μηχανισμοί, ενσυνείδητοι ή μη, διακατέχουν, διαταράσσουν και μορφοποιούν τη δημιουργική διαδικασία, από την οποία εξαρτάται το αισθητικό, καλλιτεχνικό και εντέλει οπτικό αποτέλεσμα.
Το έργο τέχνης είτε είναι οπτικό, είτε ακουστικό ή κιναισθητικό, ανάλογα με τον τρόπο που ο δημιουργός του αντιλαμβάνεται και μαθαίνει τον κόσμο, είναι πάντα αποτέλεσμα ενός συνόλου νοητικών και χειρωνακτικών διαδικασιών. Γεννιέται από τη συνείδηση του δημιουργού του για τον κόσμο που τον περιβάλει. Βάλει (ή/και προσ-βάλει με την έννοια της ανατροπής), και ανακινεί ενέργειες, ώστε να επηρεάζει ένα πλήθος από ανθρώπινες συμπεριφορές.
Η καλλιτεχνική έμπνευση, το εξαιρετικό ταλέντο, και η καλλιτεχνική ιδιοφυΐα είναι θέμα υπερισχύουσας γονιδιακής επίδρασης επιγενετικών δεξιοτήτων, σε σχέση με το κοινωνικό περιβάλλον και τη μόρφωση. Όπως και με την έκφραση όλων σχεδόν των ανθρώπινων χαρακτηριστικών, παίζουν ρόλο, με διαφορετικές ποσοστιαίες αναλογίες, τα γονίδια και το περιβάλλον. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε έντονες αισθητικές αντιδράσεις στα έργα τέχνης, ακόμα και παρόλο που οι εικόνες οι οποίες μας συγκινούν ποικίλουν ανάμεσα στα άτομα. Συγκινούμαστε από συγκεκριμένες εικόνες για πολύ διαφορετικούς λόγους.
Η έκφραση του ανθρώπου μέσα από την τέχνη χρονολογείται γύρω στο 30.000 π.Χ.. Το καλλιτεχνικό έργο δημιουργείται ανεξάρτητα από το αν είναι γνωστές οι νοητικές διαδικασίες που επιτελούνται για την επίτευξη και ολοκλήρωσή του. Αν και οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε διαφορετικά έργα τέχνης, η ικανότητα της αισθητικής εμφανίζεται να είναι παγκόσμια και καθολική.
Το καλλιτεχνικό έργο νοηματοδοτεί έννοιες και ενίοτε αποδομεί τα στερεότυπα στις συνειδήσεις. Η «ακαθόριστη» συνείδηση που θεωρείται ότι εδράζει στον εγκέφαλο, ορίζεται από την επίγνωση, την ύπαρξη αντιλήψεων, σκέψεων και αισθημάτων (St. Sutherland, Διεθνές λεξικό ψυχολογίας). Το έργο είναι μια οργανωμένη ολότητα (έτσι όπως αντιμετωπίζεται και η ανθρώπινη προσωπικότητα, σύμφωνα με τον όρο gestalt που χρησιμοποιείται στην ψυχολογία) στην οποία τα επιμέρους τμήματα αλληλεπιδρούν για να παράγουν τη συμπεριφορά του όλου.
Τα αμιγώς εικαστικά έργα είναι αποτελέσματα ενός προσωπικού τρόπου θέασης του κόσμου, και προέκυψαν από εσωτερικές διεργασίες, σκέψεις και προβληματισμούς. Κάθε καλλιτέχνης αναλύοντας με τον τρόπο του τις έννοιες «περιεκτικότητα» και «περιεχόμενο», προτείνει ένα εύρος «απεικονίσεων» ως το προσωπικό αποτέλεσμα νοητικών διαδικασιών, δομημένων σε αισθητικούς και φιλοσοφικούς κώδικες αντίληψης. Οι καλλιτέχνες αυτών των έργων, εκφράζονται μέσα από πρωτογενείς συνθέσεις, με αφηγήσεις ανεξαρτητοποιημένες, από όποιον βαθμό αληθοφάνειας και από την ψηφιακή καταναλωτική ειδησεογραφία των μαζικών μέσων ή μιας κυβερνητικής προπαγάνδας.
Η θεματική των έργων που παρουσιάζονται σε αυτήν την έκθεση, δεν αφορά στις θετικές στιγμές της προσωπικής, οικιακής και οικογενειακής ζωής αλλά οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν με εικαστικούς τρόπους τα εκφραστικά τους μέσα ως εργαλεία κριτικής και πολιτικά όπλα, και τα χειρίζονται ως εναλλακτικές προτάσεις έναντι της συμβατικής απεικόνισης. Με τις επισημάνσεις και με τις θεματικές επιλογές των έργων τους, 51 καλλιτέχνες, μορφο-ποίησαν εικόνες και “έπλασαν μεταφορές”, μια κοινωνική χειρονομία έκφρασης, προσδιορίζοντας τη συνέχιση της ιστορικής ερμηνείας μετά την πληροφορία, μετα-πλάθοντας τον ηλεκτρονικό χώρο σε πεδίο διάδρασης.
Η πραγματικότητα της ζωής μας όμως βρίσκεται πολλές φορές πολύ μακρύτερα από εκεί που βρισκόμαστε οι ίδιοι. Παρόλα αυτά γίνεται αντιληπτή μόνο χάρη στις διεργασίες που επιτελούνται στον εγκέφαλο. Σύμφωνα με την άποψη του F. Crick, ο «έξω» κόσμος γίνεται αντιληπτός μόνο χάρη των λειτουργιών του εγκεφάλου μας. Ή αλλιώς ότι συμβαίνει στον κόσμο στην ουσία γίνεται αντιληπτό μόνο μέσα στο κεφάλι μας. Ως ανθρώπινα όντα διαθέτουμε την ικανότητα να σκεπτόμαστε και να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας διαμέσου του νου. Όπως επιβεβαιώνει η επιστήμη, τα ερεθίσματα των πέντε αισθήσεων διοχετεύονται στον εγκέφαλο όπου, διαμέσου νοητικής επεξεργασίας, ο κόσμος γύρω μας λαμβάνει τη μορφή που όλοι γνωρίζουμε.
Ο νους αποτελεί έναν δέκτη που μορφοποιεί τους ενεργειακούς παλμούς που λαμβάνει από το περιβάλλον, για να τους ταξινομήσει και τους οργανώσει σε αναγνωρίσιμα πρότυπα.
Οι διάφορες περιοχές του εγκεφάλου έχουν διακριτές λειτουργίες όπου βρίσκουμε πάρα πολλές αλληλεπιδράσεις, ενώ βεβαίως δεν έχουν ανακαλυφθεί λεπτομερώς και δεν έχει αποκτηθεί ακόμη λεπτομερής γνώση για διάφορα μέρη του.
Ωστόσο θεωρείται σίγουρο από τον Francis Crick και τη βιοχημεία ότι «εμείς» ως σπονδυλωτά όντα είμαστε σε ένα μεγάλο βαθμό, το αποτέλεσμα της «συμπεριφοράς» ενός άπειρου πλήθους τυπικών νευρώνων. Μιας συμπεριφοράς που διακρίνει ποιότητες (qualia, φιλοσοφικός όρος) και διαχωρισμούς της υποκειμενικής ποιότητας της νοητικής εμπειρίας, όπως π.χ. η ερυθρότητα του κόκκινου και η οδυνηρότητα του πόνου. Μιας συμπεριφοράς που δημιουργεί/προκαλεί την προσοχή (attention), τη συγκέντρωση σε συγκεκριμένο ερέθισμα, αίσθηση ή σκέψη, αποκλείοντας οτιδήποτε άλλο. Η προσοχή είναι μια ευρεία έννοια που πιθανόν ανακινεί περισσότερους από έναν εγκεφαλικούς μηχανισμούς. Έχουμε συνείδηση των σχεδίων και των αποφάσεων που λαμβάνονται στον εγκέφαλο, όχι όμως και των «υπολογισμών» που πραγματοποιούνται.
Το ουσιώδες είναι η προϋπάρχουσα (πλατωνική) Ιδέα μέσα μας, η οποία, ταυτίζεται με το πλήθος των μορφών και καταστάσεων που έχει καταγράψει ο εγκέφαλος. Από το αρχείο αυτό προκύπτουν και τα δημιουργήματα των καλλιτεχνών.
